Uit de wind houden (column)

Het Nederlands onderwijs gaat al 20 jaar lang in kwaliteit achteruit. Tenminste als we het overschrijfwerk van de onderwijsinspectie mogen geloven. Rapporten en onderzoeken die we al lang kenden, moesten schijnbaar nog eens bij elkaar gezet worden om het schrikeffect te vergroten. Maar als dat zo noodzakelijk is, wie heeft er dan een twintigvoudige winterslaap van 12 maanden gehouden?

Je zou het maar over je heen krijgen als kersverse, enthousiaste juf Nienke. Je dacht aan de slag te gaan in het vak dat er misschien wel het meest toe doet. Sta je net een paar maanden voor de klas en je hele kennissenkring, inclusief tante Bep met haar onderwijskennis vergelijkbaar met een konijn van 8 maanden, begint zelfs op verjaardagen bagger over je uit te storten.

Of meester Kees. 64 jaar oud inmiddels en bijna dagelijks aftellend naar het moment dat de camper richting Marbella kan, zonder aan het eind van de vakantie terug te hoeven zijn. Altijd met hart en ziel het beste gegeven voor zijn leerlingen. Maar hij mag nu horen dat hij de laatste 20 jaar de weg kwijt was en er te weinig van bakte. Maar wellicht dat uitstel van de pensioengerechtigde leeftijd toch nog een minder fraaie herkansing gaat bieden.

Of directeur Elly. Binnenkort 25 jaar in het vak, waarvan de laatste 18 jaar als schoolleider van Basisschool Het Palet. Een naam mede gebaseerd op het brede scala aan ontwikkelingsmogelijkheden die haar school continue weet te bieden. Soms cognitief van aard en dan weer vanuit een meer sociaal-emotionele of persoonsvormende doelstelling. Zij was het die het voor elkaar kreeg dat ieder jaar minstens een derde van de uitstromende leerlingen tissues nodig had op de laatste schooldag. Over kwaliteitsbeleving gesproken.

Dit zijn de collega’s van de mensen die ervoor gezorgd hebben dat het Nederlands onderwijssysteem de afgelopen 20 jaar in vrijwel alle vergelijkende internationale onderzoeken steevast in de top 10 terecht kwam. Ondanks het feit dat ze voortdurend geconfronteerd werden met niet realistische verwachtingspatronen. Verwachtingen waarbij de school alle maatschappelijke ongelijkheid en misstanden wel even zou wegwerken. Weinig voorkennis meegekregen vanuit de thuissituatie? Oh, de school levert het alsnog. Geen Nederlands als thuistaal? We leren het je wel op school. Probleempje met klimaat verhelpen? Moet toch zeker een taakje voor de school zijn.

Misschien werd de school daarmee wel het afvalputje van de tekortkomingen van de samenleving. Maar ondanks dat, met behoorlijk veel succes. Om dit te bewaken hebben we in Nederland, in tegenstelling tot sommige nog beter presterende landen een onderwijsinspectie. Dus mochten er in die laatste 20 jaar een paar dingen niet helemaal goed gegaan zijn, dan zullen zij daar toch zeker de verantwoordelijkheid voor op zich nemen? Om hun juf Nienke, meester Kees en directrice Elly in ieder geval uit de wind te houden. Niet alleen vanuit de inspecterende taakstelling, maar vooral vanuit respect voor de mensen die het verschil maken.