Afrekentijd (column)


Column Jos Cöp, Leertijd.nl

Nee, het kan niet altijd sneller. En dat hoeft ook niet. Ook al leiden we met z'n allen aan collectieve drammerigheid, het is gewoon niet nodig. Sommige dingen hebben tijd nodig. Tijd als garantie voor kwaliteit, want wat goed is komt lang niet altijd snel. Waarom moet goede wijn altijd even liggen voordat deze wordt afgerekend op een soepele ronde smaak? En waarom is te jonge kaas, ook al komt die uit Gouda, niet door je strot te krijgen? Kortom, de tijd nemen loont. 

Juist daarom nemen we op school ook altijd de tijd voor kwaliteit. Toch? We laten ons absoluut nooit de les lezen door megalomane methoden, die er zo nodig 67 leerdoelen in vier weken doorheen willen persen. En ook trekken we ons niks aan van de enorme batterij met vermeend betrouwbare toetsen, die soms meer weg hebben van een stressbestendigheidsmeting op de Noordpool dan van een hulpmiddel om ontwikkeling van kinderen te bevorderen. Verder laten we ons nooit van de wijs brengen door ouders die het leerpotentieel van zoonlief vergelijkbaar inschatten met de snelheid van Max Verstappen en de school als één lange trage pitstraat beleven. Nee, gelukkig staan we daar met z'n allen boven. Toch?

Toch niet, zou ik zeggen. De druk op de school is zo groot, dat de primaire functie steeds meer in de knel komt. De tijd om te leren legt het af tegen de wens om snel te meten. Zo wordt leertijd direct afrekentijd en ligt ieder kind al langs de meetlat nog voordat de verhelderende uitleg van juf Aafke of de invoelende begeleiding van meester Wietse ook maar is gestart. Met een afrekenmechanisme gebaseerd op learning analytics die op moment nul de uiteindelijke leermogelijkheden al tot drie cijfers achter de komma voorspellen. Indien gewenst zelfs aangevuld met de de geadviseerde beroepsrichting, inclusief de meest waarschijnlijke salarisindicatie op een leeftijd van 41 jaar en 7 maanden en 3 maanden. Selectie bij de poort in optima forma. En tevens een prima garantie om al afgevlagd te zijn voordat de ratrace is begonnen.

Echte leertijd is verbonden met kwaliteit. Tijd waarin fouten maken mag of misschien zelfs wel moet. Tijd waarin vallen, opstaan en doorzetten de opmaat zijn naar grootse prestaties. Tijd waarin het geloof in eigen kunnen gestimuleerd en gekoesterd wordt in plaats ondermijnd. Tijd waarin effectivieit en efficiëntie volledig met elkaar in evenwicht zijn. 

Ooit zullen we lachend terugkijken op de schijnefficiëntie die als weeffoutje in het systeem geslopen was. En hoe een breed scala aan dashboards met vermeend betrouwbare leergegevens ons afleidde van dat waar het echt om ging: kinderen de tijd geven om te leren en zich te ontwikkelen. Maar de ultieme schaamtevolle glimlach zal zich met name melden als we ons realiseren hoe lang het duurde voor we het door hadden. Maar dat poetsen we dan weg door zeer overtuigend, zij het met een licht trillende onderlip, aan te geven dat waardevolle inzichten echt tijd nodig hebben. En nu maar hopen dat we er voorafgaande aan dat moment niet al keihard op afgerekend zijn.

(De columns op Leertijd.nl zijn beschikbaar voor herpublicatie. Informeer naar de voorwaarden.)