Wordt er nog wat geleerd?

Ja, absoluut. Meer dan ooit zelfs. Maar de vraag of er efficiënt geleerd wordt, is een andere. Daar zijn wel wat kanttekeningen bij te plaatsen.

We komen uit een periode waarin leren veelal gebeurde vanaf een schoolbord of met papieren boeken. In veel gevallen in het basisonderwijs aangevuld met werkboekjes, gevuld met een breed scala aan oefenvormen: invuloefeningen, meerkeuzevragen, open vragen, lijntjes trekken, afbeeldingen omcirkelen en ga zo maar door. Kortom, oefeningen die aangepast zijn aan de beperkingen die het papier oplegt.

Inmiddels zitten we in een fase waarin het boek, indien gewenst, plaats aan het maken is voor veel rijkere media en devices. En waarin sociale media en andere softwareoplossingen een veel rijkere verwerking van leerstof mogelijk maken. Dan is het toch wel verbazingwekkend dat juist in deze tijd die rijkheid nauwelijks benut wordt. Juist nu de mogelijkheden bijna onbeperkt worden, zijn het groots opgezette digitale opdrachtsystemen, gevuld met dezelfde arme en van papier afgeleide oefenvormen, die gebracht worden als de ultieme verbetering van het leren. En dat is wel opvallend.

Ik ben zeker geen tegenstander van deze systemen, maar ik vind wel dat we er kritisch naar moeten kijken. Want het oude-wijn-in-nieuwe-zakken-gevoel komt wel heel erg bij me boven. Het is zeker waar dat het digitale opdrachtsystemen het leren persoonlijker kunnen maken. Alle acties en bereikte leeresultaten die leerlingen boeken worden vastgelegd in de database, aangevuld met een groot aantal andere learning analytics. Daarna is het niet zo moeilijk om vervolgoefeningen te baseren op de vorderingen die geconstateerd zijn.

Maar bij die leervorderingen, daar wringt nu juist de schoen. Is een toetsende didactiek met van papier afgeleide oefenvormen echt een effectieve manier om leerlingen in 2015 te laten leren? Om een antwoord te geven, is het niet verkeerd om deze manier van werken eens te bekijken vanuit de leertheorieën. Om dat te doen, hebben wij een discussiefilm gemaakt waarin de vier stromingen in het land der leertheorieën naast elkaar worden gezet en vergeleken worden vanuit de perspectieven van de didactiek en het gebruik maken van van ICT.